Czym są wartości w organizacji?

Gdybym zapytała Cię teraz, z czym kojarzy Ci się pojęcie „wartość”, to jaka byłaby Twoja odpowiedź? Niektórzy szukaliby skojarzeń w obszarze finansowym, wskazywaliby na zysk czy przychód. Inni rozpatrywaliby wartość w kategoriach moralnych. Czym więc są wartości w organizacji?

Wartości organizacyjne – co to?

Mogę w tym miejscu albo dać się zakopać pod górą dostępnych w literaturze branżowej definicji, albo spróbować przedstawić temat możliwie prosto na przykładzie. Oczywiście, wybieram rozwiązanie drugie i od razu przechodzę do sedna.

Wyobraźcie sobie sytuację, w której rozmawiacie z osobą na temat walorów smakowych, jakie pieczonym ziemniaczkom dostarcza sól. Oboje zgadzacie się, że takie prosto wyjęte z piekarnika złociste talarki z delikatnie chrupiącą skórką są dobre, ale z pewnością smakują jeszcze lepiej, gdy oprószycie je lekko solą.

W tym momencie do rozmowy dołącza trzecia osoba. Nie słyszała, o czym rozmawialiście, więc pytasz: Co sądzisz o dodaniu odrobiny soli do pieczonych ziemniaków? W odpowiedzi słyszysz, że to nie smakuje dobrze, że w takiej sytuacji można użyć tylko ketchupu, a sól jest zupełnie niepotrzebna. Patrzysz na swojego poprzedniego rozmówcę i widzisz, jak potakuje, a po chwili dodaje: Masz 100% racji! Sól tylko zniszczy smak pieczonych ziemniaczków.

Co sobie myślisz?

• Dlaczego ta osoba mówiła mi wcześniej zupełnie coś innego?
• Dlaczego kłamie?
• Jak można mieć tak zmienne zdanie?
• Czy ta osoba ma w ogóle własne zdanie?
• Brak tej osobie pewności siebie, żeby wyrazić własne zdanie?
• A może brak jej poczucia wartości do wyrażania swoich opinii?

To oczywiście czysto hipotetyczna historia oraz mocno strywializowany ciąg myślowy. Mam jednak nadzieję, że taki zabieg pomógł Ci zrozumieć sedno poruszanego tematu. Wartości w życiu prywatnym są naszym kompasem – pomagają w podejmowaniu decyzji, wyrażaniu opinii, działaniu. Dokładnie taką samą rolę wartości organizacje odgrywają w firmie – pomagają podjąć decyzję, wspierają komunikację wewnętrzną i zewnętrzną, budują kulturę organizacyjną.

Dlaczego wartości w organizacji są ważne?

Jak wspomniałam wcześniej – wartości organizacyjne są dla firmy drogowskazem. Żeby dobrze to zobrazować, lubię spojrzeć na organizację tak, jak widzi ją słoweński badacz Musek Lešnik:

„Organizacja jest jak człowiek; podejmuje decyzje, robi to, co uważa za słuszne, ma prawne ograniczenia tego, co może zrobić, ma ograniczenia moralne, ustala i wdraża własne zasady i przekonania, rozwija się na podstawie swoich decyzji, tworzy mity, legendy i zwyczaje itd.” (za: Mitja Gorenak, Suzana Košir, The importance of organizational values for organization”; dostęp: https://www.issbs.si/press/ISBN/978-961-6813-10-5/papers/ML12_117.pdf)

Możesz teraz pomyśleć: Hola, hola przecież firma w swoich działaniach kieruje się celami biznesowymi. I jest to słuszne myślenie. Należy jednak mieć na uwadze, że w naturalny sposób cele biznesowe łączą się z wartościami organizacyjnymi. Jeżeli bowiem organizacja jako jeden z celów ma wyznaczony np. wzrost sprzedaży a w wartości wpisaną orientację na klienta, to działania zespołu będą kierowane tak, by zapewnić jak najlepszą obsługę klienta i wypełnić wobec niego zobowiązania, co może przełożyć się ostatecznie na wzrost sprzedaży.

Ponadto wartości organizacyjne:

• wyróżniają markę (produktową i pracodawcy) na tle konkurencji,
• przyciągają podobnie myślące talenty oraz klientów o zbliżonych wartościach,
• zwiększają zaangażowanie pracowników.

Jak można korzystać z wartości organizacyjnych w praktyce?

Konieczne jest zapewnienie wszystkim pracownikom łatwego i szybkiego dostępu do spisanych wartości organizacyjnych. Warto wykorzystać różne kanały, np. wywiesić estetyczny plakat, przypiąć na stałe komunikat w wewnętrznym intranecie, umieścić informację na stronie internetowej. Może wydawać się to z pozoru banalne i wręcz śmieszne, ale zanim osądzisz, odpowiedz sobie na pytanie, czy Ty i/lub pracownicy Twojej firmy znacie wartości organizacyjne lub czy wiecie, gdzie można je znaleźć?

Dostęp do informacji o wartościach organizacyjnych to pierwszy, bardzo ważny krok. Kolejnym jest nieustanne promowanie tychże wartości wewnątrz i na zewnątrz firmy. Ja doceniam, gdy dzieje się to przez łączenie konkretnych działań z konkretnymi wartościami organizacyjnymi. Wskazanie wartości jako źródła motywacji do np. przygotowania projektu, modyfikacji oferty sprzedażowej czy wprowadzenia nowych narzędzi do firmy, daje wyraźny sygnał o działaniu spójnym z tożsamością marki. Pokazuje też, że firma działa w zgodzie z własnymi wartościami, co buduje jej wiarygodność zarówno wewnętrznie, jak i na zewnątrz.

4 przykłady wprowadzania wartości organizacyjnych w codziennej pracy:

• Wyjaśnij lub opisz szerzej, co oznaczają poszczególne wartości – pokaż jakie działania mogą wskazywać na ich realizowanie.
• Krótko wspominaj o wartościach na spotkaniach firmowych lub zespołowych – odnoś do nich swoje projekty, pracę swojego zespołu.
• Dziel się przykładami świetnych postaw wśród pracowników lub całych zespołów, które działają zgodnie z wartościami firmy.
• Przygotuj kreatywne warsztaty lub badanie opinii dla swoich pracowników, dzięki którym poznasz ich spojrzenie na wartości firmowe.

Włącz w firmie wartości!

Powiedzmy sobie to szczerze – czasy bagatelizowania wartości organizacyjnych minęły. Marki coraz bardziej doceniają promowanie wartości jako ważnego czynnika rozwojowego organizacji oraz postrzegają jako nieodłączny element ich tożsamości. Ci najwięksi gracze, jak Netflix, Spotify, czy Uber dużo inwestują w działania, które pokażą całemu światu, jakimi wartościami się kierują. Siła tego trendu bierze się z siły zmian, jaka zaszła w samych ludziach, którzy chcą już nie tylko po prostu pracować – chcą pracować dla marki z wartościami, zbieżnymi z ich własnymi. Właśnie dlatego warto włączyć w firmie wartości i działać zgodnie z nimi.